หลักการใช้ยาที่ควรปฏิบัติ
ภญ.อลิสา แป้นมงคล
อ.ดร.ภญ.ภูริดา เวียนทอง
สิ่งที่สำคัญในการเริ่มใช้ยาคือ การอ่านฉลากยาให้ละเอียดถี่ถ้วน เพื่อให้สามารถใช้ยาได้อย่างถูกคน ถูกโรค ถูกขนาด ถูกทางหรือถูกวิธี และถูกเวลา
1. ใช้ยาให้ถูกคน คนไทยเรามักมีนิสัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ แต่การแบ่งปันยาของเราให้คนอื่น หรือเอายาไปแลกเปลี่ยนกันอาจเป็นอันตรายได้ แม้จะเป็นโรคเดียวกัน มีอาการคล้ายกัน แต่อาจมีสาเหตุที่แตกต่างกัน ความรุนแรงของโรคไม่เท่ากัน สภาวะพื้นฐานร่างกายของแต่ละคนก็แตกต่างกัน อาจเหมาะกับยาคนละอย่าง ยาที่ได้ไปอาจไม่ได้ผล หรือร้ายกว่านั้นคือเกิดปฏิกิริยากับยาที่ได้รับอยู่ หรือเกิดปฏิกิริยากับร่างกาย มีโอกาสแพ้ยาหรือเกิดพิษจากยาได้
2. ใช้ยาให้ถูกโรค ยาแต่ละตัวมีสรรพคุณและวัตถุประสงค์ในการใช้ที่แตกต่างกัน บางคนเป็นหวัดมีน้ำมูก แต่กินแค่ยาลดไข้ ก็จะยังคงมีน้ำมูกอยู่ เพราะไม่ได้กินยาลดน้ำมูก บางคนแค่มีอาการปวดหัว แต่กินยาที่มีตัวยา 3 ชนิดใน 1 เม็ดที่ใช้สำหรับแก้หวัด แก้ไข้ แก้ปวด ก็อาจหายปวดหัว แต่จะได้ยาอื่นโดยไม่จำเป็น อาการลักษณะเดียวกัน แม้จะเกิดขึ้นในคนเดียวกัน อาจเกิดจากสาเหตุที่ต่างกัน และการรักษาก็อาจแตกต่างกันได้ อาจไม่จำเป็นต้องได้ยาเดิมเสมอไป ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอไม่ควรซื้อยากินเอง หรือซื้อยาจากร้านที่ไม่มีเภสัชกร
3. ใช้ยาให้ถูกขนาด ควรดูฉลากว่าแพทย์หรือเภสัชกร ให้ใช้ยา ครั้งละกี่เม็ด หรือกี่แคปซูล หากได้รับยาน้อยเกินไป อาจทำให้การรักษาไม่ได้ผล หรือหากได้รับยามากเกินไปก็อาจเกิดพิษจากยาได้
4. ใช้ยาให้ถูกวิธี ควรอ่านฉลากยาและศึกษาวิธีการใช้ยาอย่างละเอียดทุกครั้ง เช่นยาให้ทางการกิน หรือยาใช้ภายนอก เช่นยาทาผิวหนัง ยาหยอดตา หรือเหน็บทวารหนัก เป็นต้น
5. ใช้ยาให้ถูกเวลา ดูว่าเป็นยาที่ต้องกินก่อนอาหารหรือหลังอาหาร หรือใช้เฉพาะเมื่อมีอาการ และใช้วันละกี่ครั้ง
|